In september 2016 maakte ik een korte studiereis naar Boekarest (ca. 2,4 mln inwoners), Roemenië. Een stad van tegenstellingen. Roemenië is het op één na armste land van de EU. Het inkomen is in vergelijking met het westen erg laag, met een groot verschil tussen Boekarest en de rest van het land (gemiddeld €550,- per maand vs. €300,- per maand) De crisis was van korter duur met sinds 2013 een sterke stijging van inkomens en bestedingen. Vooral de boven-middenklasse en de middenklasse groeit. Vooral (of voornamelijk?) in Boekarest. En dat zie je. De top vijf voor inwoners: (Duitse) auto, mobiel (snelste netwerk van Europe), flatscreen, eigen huis/appartement, veel eten buiten de deur. Sparen lijkt geen optie.

De corruptie wordt flink aangepakt. Nederland en de Nederlandse ambassade helpen hier flink aan mee. Zo staan alle 7 burgemeesters van de deelgemeenten van Boekarest op non-actief, vanwege strafrechtelijke onderzoeken. De stad is hierdoor wel onbestuurbaar. Iedereen die iets tekent waarvan je weet dat je het niet zou moeten doen, wordt vervolgd. Ook diegene die het foute voorstel doet.

De middenklasse heeft veel kansen. Shoppingmalls in een luxe en omvang die wij niet kennen, schieten als paddestoelen uit de grond. Nieuwe woningbouwprojecten gaan razendsnel. Er is een soort Staat-garantstelling voor startershypotheken. De keerzijde is dat er geen langere termijnplanning is, de overheid geen regie heeft – of niet wil of kan nemen? – en de markt en korte termijn regeren.

In Nederland zijn soms wat teveel regels. In Boekarest zijn er vaak schijnbaar geen. Woonwijken van slechte bouwkwaliteit, enkele projectontwikkelaars met het monopolie op ontwikkelen, gewoon géén ruimte tussen huizen en gebouwen, woonblokken met wél een hek eromheen maar geen plek voor de auto, geen openbare riolering, geen trottoirs, geen speelplekken, geen scholen, geen parken, geen groen, geen ruimte.

‘Het gaat nu goed, hoe het overmorgen is
zien we dan wel weer’

En de ruimte die er is? Die wordt bebouwd. Met appartementen van slechte kwaliteit, voor een hoge prijs, mét een hek eromheen. Zonder parkeren, zonder openbare riolering, zonder trottoirs, zonder speelplekken, zonder scholen, zonder parken, zonder groen…

Ik word daar wat treurig van. En zie hoe goed mijn vak in Nederland geregeld is. Hoeveel van de grondprijs bij ons bijvoorbeeld teruggaat in de omgeving, hoeveel aandacht er is voor een gezamenlijk belang. En hoe duurzaam alleen dát al is.

En toch werkt het in Boekarest ook weer wel. Voor nu. En misschien ook wel voor langer? Anders dan hier, maar wel met een perspectief om vooruit te komen. En dat gaat in veel grotere stappen dan ík voor mogelijk hield. ‘Het gaat nu goed, hoe het overmorgen is zien we dan wel weer’.

Over een paar jaar wil ik graag eens terug. Als ik het dan nog kan betalen…

Salut, Tom

*Laat hieronder gerust een reactie achter.
*Met dank aan Herman Kok, Marcel Reinartz en Wilton Christiaanse voor het organiseren van de trip, voor FIRE (Friends in Real Estate)
*Alle foto’s zijn gemaakt door en intellectueel eigendom van VERDRAAID